“Let op je taal, meneer Vanneste”

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/05/27/vanneste/

Bekende Vlaming Thijs Vanneste schitterde in zijn Eén-programma "Meneer Vanneste". Hij beslist daarin om als tijdelijke leerkracht weer voor de klas te staan. Wat opvalt, is hoe Vanneste zijn Kempische tongval niet onder stoelen of banken steekt. Hoort "plat dialect" thuis in het klaslokaal? Volgens Johan Dewilde niet. Al zijn er wel uitzonderingen.

Volgens Dewilde is het noodzakelijk dat leerkrachten sterk ontwikkelde taalcompetenties hebben. Het is tenslotte hun kerntaak om 'het denkvermogen en de communicatievaardigheden van anderen te vergroten'. Elke leraar is een taalleraar en een modeltaalgebruiker. Vanuit deze redenering zou je dus heel gemakkelijk kunnen concluderen dat iemand die Standaard Nederlands niet beheerst, niet welkom is in het onderwijs. Toch is Dewilde van mening dat we niet te streng mogen selecteren, enkel en alleen op de beheersing van de standaardtaal. Hij maakt daarin de afweging tussen lager en hoger onderwijs.

In de kleuterschool of de OKAN-klas staat taalverwerving centraal, en is de juf of meester een van de weinige volwassenen die veel tijd met het kind doorbrengt en er Nederlands mee spreekt. Het is niet meer dan logisch dat we daar veeleisend zijn op het vlak van taal. In het secundair daarentegen zien leerlingen wekelijks een horde leraren passeren. "Als daar iemand bij zou zijn die goed redeneert en communiceert met een sterk Kempisch accent en een andere persoon zou hetzelfde doen in een schools Nederlands met een Arabische klankkleur waar al eens een verkeerd gekozen lidwoord in opduikt, dan is dat geen ramp," is Dewilde van mening.

"Wie alleen gefixeerd is op tekortkomingen, mist wat mensen in hun mars hebben." We zouden meer moeten focussen op wat (potentieel) (toekomstige) leerkrachten te vertellen hebben, en hoe ze dat willen overbrengen naar de leerlingen. Het programma toont aan dat wanneer je uit het goede hout gesneden bent en je inzet voor iets, het beroep van leerkracht wel degelijk iets voor jou kan zijn - met of zonder perfect Nederlands. Al is het wel de bedoeling dat je eraan blijft werken natuurlijk!

Toen ik dit artikel las, kreeg ik zonder dat ik het besefte een spiegel voorgehouden. Mijn taal is alles behalve perfect, dat weet ik. Wanneer je papa van 't Kiel afkomstig is, je mama immigreerde van Anderlecht naar hartje Antwerpen, en je dan met heel het gezin verhuist naar de Kempen, hou je daar niet bepaald het mooiste accent aan over. Natuurlijk is dit niet enkel de fout van mijn ouders, ik vind dialecten gewoon ook echt mooi, en ik maak er een hobby van om ze te leren spreken. Dit neemt niet weg dat, nu ik met deze opleiding gestart ben, ik een serieus tandje ga moeten bijsteken wat betreft mijn Standaard Nederlands.

Ik ben er mij zeker van bewust dat je als leerkracht Nederlands de standaardtaal moet beheersen. Ik vraag mij gewoon af of een beetje tussentaal in de klas zoveel kwaad kan. Ik zou er alvast iemand met goede ideeën en die indruk maakt op de leerlingen niet voor afstraffen. Zoals ik al zei, het is wel de bedoeling dat je probeert te blijven groeien qua taal - maar ik zou er niet iemand voor aan de kant schuiven. Daarnaast vind ik dialecten ook gewoon zo mooi, en kunnen ze ons zoveel leren over onze taal vroeger. Vlaamse poëzie of verhalen nog geschreven in hun oorspronkelijke dialect hebben in mijn ogen iets sprookjesachtigs. Het lijkt mij leuk om daar in de toekomst iets mee te doen, tijdens mijn lessen Nederlands.

Hoe sta jij tegenover dialecten in het onderwijs?